دیزل ژنراتور از قطعات مختلفی تشکیل شده است که یکی از مهم‌ترین بخش‌های موتور آن، پیستون‌ها هستند. یکی از مشکلات رایجی که ممکن است به دلایل مختلفی مانند عدم توجه به سرویس و نگهداری دوره‌ای موتور دیزل پیش بیاید، پیستون گرفتن یا شکستگی آن است. علت شکستن پیستون موتور دیزل دلایل مختلفی است که با دانستن آن‌ها می‌توانید از چنین مشکلی جلوگیری کنید. در ادامه به بررسی علت پیستون گرفتن موتور دیزل و هرچیزی که لازم است در مورد پیشگیری و رفع پیستون گرفتن دیزل بدانید، می‌پردازیم.
پیستون گرفتن (seizure) موتور دیزل و تأثیر آن بر موتور
پیستون گرفتگی در موتورهای دیزل و حتی بنزینی یکی از بزرگ‌ترین مشکلاتی است که پیش می‌آید و هزینه‌های بسیار سنگینی روی دستتان می‌اندازد. در واقع پیستون گرفتن زمانی اتفاق می‌افتد که پیستون داخل سیلندر گیر (قفل) کند و نتواند تحرک داشته باشد. علت پیستون گرفتن موتور دیزل می‌تواند دلایل زیادی باشد؛ از پایین بودن سطح یا کیفیت روغن گرفته تا گرمای بیش از حد موتورهای دیزلی. در چنین شرایطی پیستون و سیلندر که هر دو سطح فلزی دارند، با هم تماس مستقیم پیدا کرده و قفل میکند. گاهی اوقات ممکن است سیلندر یا پیستون ذوب شود و هزینه تعمیر موتور برای رفع پیستون گرفتن دیزل ژنراتور دو چندان شود.
حال اگر با پیستون گرفتگی روبرو شوید، چه تأثیری روی موتور دارد؟ پیستون بخش بسیار مهمی از موتور است و خرابی آن باعث قفل شدن موتور می‌شود! چرا که میل‌لنگ داخل آن نمی‌چرخد و موتور خیلی سریع از کار می‌افتد. اگر چندین بار موتور را روشن کنید، باعث شکستن شاتون هم می‌شود که هزینه‌های تعمیر آن را چند برابر میکند.
مهم‌ترین دلایل پیستون گرفتن کدام هستند؟
یکی از مهم‌ترین سؤالاتی که ممکن است در مورد شکستن یا گرفتگی پیستون پیش بیاید، این است که علت پیستون گرفتن موتور دیزل چیست؟ دلایل پیستون گرفتن موتور دیزل مختلف هستند که چند مورد از مهم‌ترین آن‌ها را در این بخش بررسی می‌کنیم.
۱. پایین بودن سطح روغن
اولین و مهم‌ترین علت شکستن پیستون موتور دیزل، پایین بودن سطح روغن دستگاه است. در چنین شرایطی روغنی بین پیستون و دیواره سیلندر وجود ندارد و دو سطح فلزی روی هم کشیده می‌شود. تماس مستقیم این دو سطح با اصطکاک بالا باعث انبساط و حرارت بیش از حد پیستون شده و آسیب جدی به آن وارد میکند؛ بنابراین ضروری است که همیشه سطح روغن را بررسی کنید. کیفیت پایین روغن موتور هم باعث چنین مشکلی می‌شود؛ بنابراین حتماً از روغن باکیفیت برای موتور دیزل استفاده کنید.
بیشتر بخوانید: زمان تعویض روغن دیزل ژنراتور؛ چه موقع روغن موتور دیزل را تعویض کنیم؟
۲. داغ شدن بیش از حد موتور
دومین علت پیستون گرفتن موتور دیزل، داغ شدن بیش از حد موتور است. گاهی اوقات موتور به دلایل مختلفی بیش از اندازه داغ میکند که باعث انبساط غیراستاندارد پیستون شده و لقی بین پیستون و سیلندر از بین می‌رود. در چنین شرایطی هم دو سطح فلزی پیستون و سیلندر به هم چسبیده و منجر به آسیب جدی آن می‌شود. از مهم‌ترین دلایل داغ شدن بیش از حد موتور می‌توان به خرابی سیستم خنک‌کننده، گرفتگی شلنگ‌های سیستم خنک‌کننده، پایین بودن سطح آب یا ضد یخ، بار بسیار زیادی روی موتور و… اشاره کرد.
۳. کیفیت پایین سوخت مصرفی
سومین علت شکستن پیستون موتور دیزل، کیفیت پایین سوخت است. کیفیت پایین سوخت باعث می‌شود موتور احتراق غیرعادی داشته باشد و در زمان مناسب انجام نشود. در صورتی که احتراق خیلی زود یا خیلی دیر انجام شود، فشار و دمای سیلندر بیش از اندازه بالا می‌رود و منجر به انبساط پیستون و در نهایت آسیب جدی به موتور می‌شود؛ بنابراین حتماً از سوخت باکیفیت استفاده و از تنظیم بودن زمان تزریق سوخت در موتور دیزل مطمئن شوید.
۴. خرابی یا فرسودگی قطعات موتور
آخرین علت پیستون گرفتن موتور دیزل، خرابی یا فرسودگی قطعات است. قطعات موتور هم مانند هر قطعه دیگری عمر مفید خاص خود را دارند و به مرور زمان فرسوده می‌شود! به‌خصوص در موتورهای دیزلی که فشار و دما بسیار زیاد است، قطعات فرسوده خیلی سریع آسیب می‌بینند. برای مثال اگر پمپ روغن به خوبی کار نکند، فشار زیادی به پیستون و رینگ وارد می‌شود و آسیب می‌بیند. همچنین اگر پیستون، یاتاقان و… هم فرسوده باشد، سطح خراشیده و ناهمواری دارد که باعث رسیدن یک دست روغن به همه بخش‌ها نمی‌شود؛ بنابراین برخی بخش‌های آن خشک کار کرده و آسیب می‌بیند.
روش‌های عیب‌یابی پیستون گرفتن موتور دیزل
اکنون که با علت پیستون گرفتن موتور دیزل آشنا شدید، زمان آن رسیده است که روش‌های عیب‌یابی پیستون برای رفع پیستون گرفتن دیزل را بدانید که عبارت‌اند از:
روغن موتور
اولین روش عیب‌یابی پیستون بررسی روغن موتور و کیفیت آن است. در این روش باید روغن موتور را تخلیه کنید و ببینید که داخل آن قطعات فلزی ریز (مانند براده فلزی یا آلومینیومی) دیده می‌شود یا نه. وجود چنین قطعات بسیار ریزی نشان‌دهنده تماس پیستون با سیلندر است. همچنین وجود این قطعات در فیلتر روغن هم دقیقاً نشان‌دهنده تماس مستقیم پیستون با سیلندر است. اگر روغن بوی سوختگی می‌دهد، نشان‌دهنده دمای بیش از حد و از بین رفتن خاصیت روان‌کاوی آن است که ممکن است به پیستون‌ها آسیب وارد کرده باشد.
قطعات مکانیکی
دومین روش عیب‌یابی پیستون، بررسی قطعات مکانیکی داخل موتور است. البته در این روش باید سرسیلندر را باز و وضعیت پیستون‌ها را بررسی کنید. پس از باز کردن سرسیلندر به سراغ قطعات مکانیکی بروید! با بررسی رنگ، وضعیت، خطوط عمودی یا خراش روی دیواره سیلندر و… می‌توانید از وضعیت پیستون و سیلندر خود اطلاع پیدا کنید. اگر خط و خوش یا ذوب شدن بخشی از سیلندر یا پیستون را مشاهده کنید، مطمئن باشید که پیستون گرفته است. پس از آن باید علت شکستن پیستون موتور دیزل را بررسی کنید تا با رفع آن، از اتفاق افتادن دوباره چنین مشکلی جلوگیری کنید.
بررسی سیستم خنک‌کننده
یکی دیگر از راه‌های عیب‌یابی پیستون گرفتن موتور دیزل، بررسی سیستم خنک‌کننده است! چرا که اگر این سیستم به‌درستی کار نکند، گرمای بیش از حد به موتور رسیده و آسیب می‌زند. در این روش باید دائماً سطح آب مایع خنک‌کننده را بررسی کنید! اگر مرتب کاهش پیدا میکند و از شلنگ‌ها نشتی ندارد، احتمالاً وارد سیلندر می‌شود که این موضوع نشان‌دهنده خرابی پیستون یا سرسیلندر است. همچنین از سالم بودن واترپمپ هم مطمئن شوید؛ اگر خراب است، جریان آب کاهش پیدا میکند و احتمالاً آسیب جدی به پیستون‌ها وارد کرده است.
بیشتر بخوانید: موتور دیزل چگونه کار میکند؟ آشنایی با نحوه عملکرد آن
چگونه از پیستون گرفتن موتور دیزل جلوگیری کنیم؟
باتوجه‌به اهمیت بسیار بالای پیستون در موتور و هزینه‌های سنگین تعمیر موتور برای رفع پیستون گرفتن دیزل احتمالاً این سؤال برایتان پیش می‌آید که چطور از پیستون گرفتن موتور دیزل جلوگیری کنیم؟ در این بخش ۲ راهکار ساده و مهم را بررسی می‌کنیم.
نگهداری منظم
اولین راه نگهداری منظم و اصولی از موتور دیزل است. نگهداری از موتور دیزل شامل سرویس‌های دوره‌ای تعویض روغن، سطح روغن، سطح مایع خنک‌کننده، کنترل دمای موتور، استفاده از سوخت استاندارد و جلوگیری از بار بیش از اندازه روی موتور است. با رعایت همین موارد ساده که مهم‌ترین علت پیستون گرفتن موتور دیزل هستند، به‌راحتی می‌توانید از چنین مشکلی جلوگیری کنید. همچنین در سرویس‌های دوره‌ای سیستم اگزوز را هم بررسی کنید که مسدود نباشد و فشار زیادی به موتور وارد نکند.
استفاده از روغن مناسب
دومین راه برای جلوگیری از شکستن پیستون موتور دیزل، استفاده از روغن مناسب است. روغن مناسب کمک بسیار زیادی به روان‌کاوی قطعات داخل موتور و جلوگیری از اصطکاک بالا میکند. استفاده از روغن بی‌کیفیت می‌تواند علت شکستن پیستون موتور دیزل باشد و برای جلوگیری از آن باید حتماً روغن متناسب با موتور دیزل خود را استفاده کنید. هنگام انتخاب روغن گرانروی (ویسکوزیته)، سطح کیفی و افزودنی‌های آن بسیار مهم هستند و باید حتماً بر اساس روغن پیشنهادی سازنده موتور دیزل بهترین گزینه را انتخاب و استفاده کنید.
در صورت گرفتن پیستون نیاز به کدام خدمات دارید؟
اگر با مشکل گرفتن پیستون در موتورهای دیزلی روبرو شدید، مجموعه رخشا دیزل آسیا در کنارتان است. متخصصان حرفه‌ای و باتجربه در رخشا دیزل آسیا در کنارتان هستند تا علت پیستون گرفتن موتور دیزل را بررسی کنند و در صورت نیاز به تعمیر موتور دیزل، آن را برایتان تعمیر کنند. کافی است با کارشناسان ما تماس بگیرید و درخواست خود را جهت تعمیر موتور دیزل ثبت کنید. همچنین اگر سؤالی دارید، باز هم می‌توانید با مجموعه ما تماس بگیرید تا کارشناسان ما پاسخگوی تمام سؤالات شما باشند.
سخن پایانی
یکی از مشکلات پرهزینه و رایجی که ممکن است برای موتورهای دیزلی پیش بیاید، پیستون گرفتن موتور دیزل است. اگر از موتورهای دیزلی استفاده می‌کنید، بهتر است علت پیستون گرفتن موتور دیزل و راه‌های پیشگیری از آن را بدانید. در این مقاله از رخشا دیزل آسیا به بررسی کامل علت شکستن پیستون موتور دیزل پرداختیم و نحوه عیب‌یابی آن را به همراه راه‌هایی برای جلوگیری از بروز چنین مشکلی بررسی کردیم. اگر سؤالی دارید، از طریق بخش نظرات مطرح کنید تا شما را راهنمایی کنیم.