اگر قصد استفاده از دیزل ژنراتورها را دارید، باید نکات ایمنی استفاده از آنها را هم بدانید. دیزل ژنراتورهای خانگی و صنعتی هرکدام خطرات خاص خود را دارند و نکات ایمنی دیزل ژنراتورها بر اساس نوع آن متفاوت است. در این مقاله از رخشا دیزل آسیا قصد داریم به بررسی مهمترین نکات ایمنی ژنراتور دیزلی برای استفاده از در فضای خانگی و صنعتی بپردازیم تا با رعایت آن بتوانید خطرات احتمالی را به کمترین حد ممکن برسانید.
نکات ایمنی استفاده از دیزل ژنراتورها
دیزل ژنراتورها یکی از تجهیزات مورد استفاده در محیطهای خانگی و صنعتی هستند. در سالهای اخیر، محبوبیت آن در میان افراد مختلف بیشتر شده که قطعی مداوم برق یکی از مهمترین دلایل آن است. اگر شما هم قصد استفاده از دیزل ژنراتور را دارید، باید حتماً نکات ایمنی آن را رعایت کنید. چرا که خطرات بسیار زیادی برای محیطهای خانگی و صنعتی دارد و اگر آن را رعایت نکنید میتواند باعث آتشسوزی و حتی مرگ شود.
خطرات دیزل ژنراتورها در محیطهای خانگی و صنعتی
چند مورد از مهمترین خطرات دیزل ژنراتورها که باید بدانید عبارتند از:
- خطرات الکتریکی
اگر سیمکشی دستگاه و برق متصل به تجهیزات دیگر استاندارد نباشد، قطعات دچار اتصال کوتاه میشود. در چنین شرایطی ممکن است تجهیزات آسیب ببینند و حتی منجر به آتشسوزی شود.
- خطرات مکانیکی و صدا
حرکت مکانیکی دستگاه باعث ایجاد لرزش و تکان خوردن آن میشود که اگر اصول ایمنی را رعایت نکنید، آسیبهای جدی به ژنراتور، محیط و تجهیزات اطراف آن وارد میکند.
- اهمیت نگهداری صحیح
نگهداری نکردن صحیح از دستگاه باعث خرابی و کاهش عمر مفید دستگاه میشود که تعمیر آن نیازمند پرداخت هزینههای سنگین است.
- خطر گازهای خروجی بهویژه CO
احتراق سوخت در موتور ژنراتورها باعث تولید آلایندههای سمی (بدون بو) میشود که اگر تهویه مناسب در محیط وجود نداشته باشد، باعث خفگی خواهد شد.
- خطر آتشسوزی و اشتعال سوخت
دیزل ژنراتورها باک سوخت با ظرفیت بالایی دارند که اگر ایمنی دیزل ژنراتور رعایت نشده باشد، میتواند باعث آتشسوزی دستگاه، انفجار باک سوخت و آسیب شدید به محیط شود.
اصول ایمنی دیزل ژنراتورهای خانگی
دیزل ژنراتورهای خانگی توان پایینتری دارند و معمولاً در مواقع اضطراری برای تامین برق تجهیزات خانگی مورد استفاده قرار میگیرد. بنابراین ایمنی و نگهداری آن هم راحتتر از نوع صنعتی است و معمولاً توسط خود افراد انجام میشود. برای تامین ایمنی ژنراتورهای خانگی باید ۳ بخش را درنظر بگیرید که عبارتند از:
اصول ایمنی برای نصب ژنراتورها در فضای خانگی
اولین اصل ایمنی ژنراتور برق خانگی مربوط به نصب آن است که شامل موارد زیر میشود:
- قرارگیری در محل مناسب: اولین اصل ایمنی ژنراتورهای خانگی قرار دادن آن در محل مناسب است؛ محل مناسب باید شامل تهویه قوی، دور از مواد قابل اشتعال و جلوگیری از ورود دود به منزل است تا از خطر آتشسوزی در امان باشد.
- خروج صحیح دود و تهویه هوا: دومین اصل مربوط به خروج صحیح دود برای جلوگیری از خفگی ساکنان منزل است؛ مثلاً میتوانید ژنراتور را در فضای باز قرار داده یا لولهکشی درستی برای جلوگیری از جمع شدن گازهای CO انجام دهید.
- کاهش صدا و لرزش دستگاه با کمک کانوپی: در محیطهای مسکونی با کمک کانوپیها و لرزهگیر میتوانید از صدای دستگاه و لرزش شدید آن جلوگیری کنید تا مزاحمتی برای خودتان و سایر ساکنین ساختمان بهوجود نیاورد.
- سیمکشی اصولی و اتصال برق به تجهیزات منزل: سیمکشی و اتصال برق ژنراتور به تجهیزات منزل باید توسط متخصص انجام شود تا خطر برقگرفتگی یا آسیب به تجهیزات منزل به حداقل برسد.
طبق مقاله «دیزل ژنراتور خانگی؛ راهنمای خرید، نحوه نصب و نگهداری آن»، رعایت نکات ایمنی هنگام استفاده از دیزل ژنراتور نه تنها از خطرات جدی جلوگیری میکند، بلکه عمر دستگاه شما را هم طولانیتر میکند. اگر میخواهید با محل نصب امن، تهویه مناسب و نگهداری حرفهای دیزل ژنراتور آشنا شوید، حتماً این مقاله را بخوانید.
اصول ایمنی برای استفاده از ژنراتورها در فضای خانگی
دومین اصل ایمنی ژنراتور خانگی در بخش استفاده از آن است که نکات مهم آن عبارتند از:
- سوختگیری امن
اولین نکته مهم در مورد استفاده از دیزل ژنراتورهای خانگی، سوختگیری امن است؛ در واقع باید زمانی سوختگیری انجام دهید که دستگاه خاموش است و پس از سوختگیری مطمئن شوید که باک یا اتصالات آن نشتی ندارد.
- جلوگیری از بار اضافه
دستگاههای خانگی معمولاً توان بالایی ندارند و باید حواستان به اضافهبار باشد؛ اضافهبار باعث داغ شدن بیش از اندازه دستگاه شده و به آن آسیب میزند. همچنین اگر اضافهبار خیلی زیاد باشد، ممکن است باعث آتشسوزی آن شود.
- دور بودن از دسترس کودکان
دستگاه باید در محلی نصب شود که کودکان به آن دسترسی نداشته باشند؛ چرا که قطعات متحرک و داغ آن میتواند خطرات زیادی برای آنها ایجاد کند.
- روشن و خاموش کردن اصولی
قبل از روشن کردن دستگاه باید بار متصل به آن را قطع کنید و موتور را در پایدارترین حالت ممکن روشن کنید! در واقع زمانی روشن کنید که هیچ بار الکتریکی به آن متصل نیست. هنگام خاموش کردن هم باید ابتدا بار را قطع کرده و سپس دستگاه را خاموش کنید. این کار نهتنها ایمنی دستگاه را بالا میبرد، بلکه از نوسان برق دستگاههای دیگر و آسیب دیدن آنها هم جلوگیری میکند.
- توجه به نشانههای اضطراری برای خاموش کردن
اگر از دستگاه بوی سوخت، دودو… مشاهده کردید حتماً آن را خاموش کنید. اگر آتشسوزی رخ داد، سریعاً از یک کپسول آتشنشانی مناسب برای خاموش کردن آن استفاده کنید تا باعث آتشسوزی گسترده محیط اطراف آن نشود.
اصول نگهداری و سرویسهای دورهای ژنراتورها در فضای خانگی
یکی دیگر از اصول ایمنی ژنراتورهای خانگی، رعایت اصول نگهداری و سرویسهای دورهای آن است که مهمترین اقدامات آن عبارتند از:
- سرویسهای ضروری
اولین اقدام جدی گرفتن سرویسهای دورهای است؛ مانند تعویض روغن، فیلترها، سوخت باکیفیت و… که باعث افزایش عمر موتور و ایمنی دستگاه میشود.
- بازدیدهای ساده و روزانه
دومین اقدام جدی نگهداری و سرویسهای دورهای بازدیدهای ساده و روزانه است. چک کردن سطح روغن، میزان سوخت، نشتی نداشتن مسیر سوخت، تمیز بودن فیلترها، عملکرد درست دستگاه و… از مهمترین آنها هستند.
- استفاده از حسگر CO و آلایندههای دیگر
استفاده از ژنراتورها در محیطهای خانگی نیازمند نصب سنسور آلایندهها مانند CO است؛ چرا که وجود این گازها میتواند باعث خفگی ساکنین ساختمان شود و در صورت نصب سنسورها از چنین مشکلی جلوگیری میشود.
- سرویسهای دورهای توسط متخصصان در صورت نیاز
یکی از مهمترین نکات ایمنی ژنراتور دیزلی سرویسهای دورهای توسط متخصصان است؛ اگر لرزش غیرعادی، دود زیاد، صدای غیرمعمول، خاموش شدن ناگهانی و… مشاهده کردید حتماً از یک متخصص کمک بگیرید. هر چه سریعتر مشکل رفع شود، آسیب کمتری به دستگاه وارد میشود و عمر مفید آن را بالا میبرد.
اصول ایمنی دیزل ژنراتورهای صنعتی
دیزل ژنراتورهای صنعتی توان بالاتری دارند؛ چرا که برای استفاده طولانی و مداوم از آن استفاده میشود. معمولاً در محیطهای صنعتی قرار میگیرد که پرخطر هستند. همچنین میزان سوخت آنها بسیار بیشتر از ژنراتورهای خانگی است و برای ایمنی برق ژنراتور صنعتی باید حتماً از یک اپراتور حرفهای کمک بگیرید. تامین ایمنی ژنراتورهای صنعتی شامل ۳ بخش مهم است که عبارتند از:
اصول ایمنی نصب ژنراتورها در محیط صنعتی
اولین و مهمترین اصول ایمنی ژنراتورهای صنعتی مربوط به نصب آن است که عبارتند از:
طراحی اتاق استاندارد
اتاق دیزل ژنراتور باید بر اساس قوانین و استانداردهای ایمنی ساخته شود؛ طوری که فضای کافی برای سرویس دورهای و مسیر خروج اضطراری در مواقع خاص وجود داشته باشد.
تهویه حرفهای و سیستم کنترل دود
ژنراتورهای صنعتی گرما و آلایندههای زیادی تولید میکنند که باید از فنهای صنعتی بزرگ، سیستم هدایت دود و دریچههای مناسب استفاده شود.
استفاده از تابلو برق و ATS
ژنراتورهای صنعتی از سیستم حفاظت کامل، تابلو برق و ATS برای جلوگیری از برقگرفتگی و حتی بازگشت برق به شبکه استفاده میشود و باید توسط متخصصان حرفهای نصب شود.
ایمنی سازه دستگاه
فونداسیون محکم دستگاه باعث تراز بودن سطح آن و جلوگیری از لرزشهای شدید میشود تا به دستگاه و تجهیزات دیگر محیط آسیب وارد نکند.
فاصله مناسب و استاندارد تا مخزن سوخت
مخزن سوخت ژنراتورهای صنعتی باید در فاصله استاندارد از آن باشد و ایمنی آن برای جلوگیری از خطر آتشسوزی رعایت شود.
اصول ایمنی استفاده از ژنراتورها در محیط صنعتی
دومین اصل مربوط به ایمنی استفاده از ژنراتور صنعتی است که شامل موارد زیر میشود:
- مدیریت بار
بار مورد استفاده نباید بیشتر از توان ژنراتور باشد؛ چرا که باعث خرابی موتور و تابلو برق میشود! اگر توان مصرفی خیلی بالاتر از توان واقعی دستگاه باشد، ممکن است منجر به آتشسوزی شود.
- نظارت عملیاتی
اوپراتور باید همیشه پارامترهای مربوط به دما، فشار روغن، ولتاژ، توان و… را بررسی کند تا مشکلی برای دستگاه پیش نیاید.
- سوختگیری و ذخیرهسازی امن
سوختگیری باید در ظروف استاندارد و دور از حرارت مستقیم ژنراتورها باشد و هنگام سوختگیری حتماً دستگاه را خاموش کنید.
- تجهیزات حفاظت فردی و رعایت پروتکلها برای اپراتور
اپراتور دستگاه باید از تجهیزات فردی مانند کفش ایمنی، دستکش ایمنی، گوشگیری و عینک صنعتی استفاده کند تا مشکلی برایش پیش نیاید.
اصول استفاده از سیستمهای ایمنی پیشرفته در محیط صنعتی
دومین اصل مربوط استفاده از سیستمهای ایمنی برای ژنراتور صنعتی است که شامل موارد زیر میشود:
- سنسورهای ایمنی
اتاق ژنراتور باید به تجهیزات پیشرفته و سنسورهای ایمنی مجهز باشد تا هرگونه دود، افزایش دما، نشت سوخت و… به اپراتور اطلاعرسانی شود.
- سیستم اطفای حریق
اتاق ژنراتور صنعتی باید مجهز به سیستم اطفای خودکار آلایندهها، آتشسوزی و… باشد تا در صورت بروز اتفاق در کمترین زمان ممکن کنترل شود.
- کاهش صدا و لرزش
در اتاق ژنراتور صنعتی از پایههای استاندارد استفاده میشود تا صدا و لرزش آن کاهش پیدا کند.
- مانیتورینگ و امکان کنترل از راه دور
ژنراتور صنعتی باید به سیستم کنترل مرکزی مجهز باشد تا امکان نظارت لحظهای از راه دور فراهم شود.
اصول نگهداری و سرویسهای دورهای ژنراتورها در فضای صنعتی
ژنراتورهای صنعتی نیاز به سرویسهای تخصصی و دورهای دارند تا ایمنی ژنراتورها تامین شود و از هزینههای سنگین تعمیر در امان باشید! از مهمترین فعالیتها برای سرویس و نگهداری میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- سرویس تخصصی: سرویسهای دورهای باید طبق برنامه نگهداری ایمنی ژنراتورها انجام شود تا با خرابی روبرو نشود.
- تستهای ماهانه و سالانه: در دورههای ماهانه و سالانه ژنراتورها تست و پارامترهای عملکردی آنها اندازهگیری میشود.
- گزارشهای رسمی و مداوم: تمام سرویسها شامل گزارشهای رسمی هستند که باید ثبت و تحلیل شود.
- نگهداری اصولی و تعویض قطعات مصرفی: در ژنراتورهای صنعتی قطعاتی مانند شمع، روغن، فیلترها و قطعات حساس باید به موقع تعویض شود تا مشکلی برای آن پیش نیاید.
اشتباهات رایج و خطرناک برای استفاده از دیزل ژنراتورها
یکی از مهمترین مسائلی که لازم است در کنار نکات ایمنی ژنراتور بدانید، اشتباهات رایج و خطرناکی است که ایمنی آن را به خطر میاندازد.
اشتباهات خطرناک استفاده از دیزل ژنراتورهای خانگی
مهمترین اشتباهات هنگام استفاده از دیزل ژنراتورهای خانگی عبارتند از:
- جدی نگرفتن سرویسهای دورهای دیزل ژنراتورها
- استفاده در محیطهای بدون تهویه مانند پارکینگ
- استفاده طولانی مدت از ژنراتورهای خانگی با بار زیاد
- اتصال مستقیم ژنراتور (بدون ATS) به برق ساختمان
- اضافه کردن سوخت به باک هنگام روشن بودن دستگاه
اشتباهات خطرناک استفاده از دیزل ژنراتورهای صنعتی
مهمترین اشتباهات هنگام استفاده از دیزل ژنراتورهای صنعتی عبارتند از:
- توجه نکردن به راهاندازی سیستم اطفای حریق
- ذخیرهسازی حجم زیادی از سوخت در نزدیکی ژنراتور
- توجه نکردن به لرزشهای غیرعادی ژنراتور و خرابیهای آن
- جدی نگرفتن تستهای دورهای و عدم ثبت گزارشهای دقیق
- انتخاب ژنراتوری با توان نامناسب بر اساس نیاز محیطهای صنعتی
با رعایت موارد بالا بخش مهمی از ایمنی دیزل ژنراتور تامین میشود و با عدم رعایت آن هم باید دیر یا زود منتظر حادثهای جبرانناپذیر باشید.
سخن پایانی
ایمنی دیزل ژنراتور یکی از مهمترین مسائلی است که هنگام استفاده از دیزل ژنراتورها باید جدی گرفته شود. در این مقاله از رخشا دیزل آسیا به بررسی هرچیزی که لازم است در مورد نکات ایمنی ژنراتور بدانید، پرداختیم. اگر سوالی دارید، از طریق بخش نظرات مطرح کنید تا شما را بهصورت کامل راهنمایی کنیم.